Hriselna lam kawngah hian mitin mai te hian mahni tan a chakai khawrh in mawh kan phur a, chutih rual chuan sorkar leh a changtu department ten thui taka hma la in mawhphurhna lian tak an in tuk bawk a ni. Ram, hnam, khawtlang, chhungkua leh mimal tin te kan lo hrisel zawk nan kan chanvo leh mawhphurhna theuh te kan ngaihpawimawh a kan hlen hram hram a tul hle a ni. Hmalakna tur kawng sawi sen loh ( chhiar chhin ta i la zawng, sawi sen a ni leh mai ang) a awm rual in ka ngaihmawh deuh thenkhat kan tarlang ve teh ang.
Thawnthu: Kan natna leh nat dan kalphung hi thawnthu ang a ni. Thawnthu ngaihnawm chuan chhiar kan mai mai tur thu a pawi ngai lo. Chutiang bawkin kan natna/insawiselna inkhaidiat chhoh dan hi tawi fel leh fawmkim tak a sawithiam hi a pawimawh a, inentir tur chuan lo inpuahchah lawk thin hi a pawimawh hle a ni. Sorkar hospitalah te phei chuan damlo pakhat tan hun rei tak tak sen a lo har thin. Chutih a kar a, 1978 zirtawp tlai a ruah hmi seng seng do atanga tan chhoh te hi, kan natna nen a inkungkaihna ril tak a nei a nih ngawt loh chuan sim a tha (hetiang mi hi tunlai chuan an tlem tawh khawp mai). Chu thawnthu chuan natna intan dan, in tan hun, a zual nge a ziaawm, enge ti nep a ti zualkai leh a kaihhnawih theih awm a kan hriat theih te kimchang tak leh tawi fel takin a fawmkhawm thin tur a ni. Han zawh a; ‘a rei tawh mai’, engtia rei tawh mai nge?, tih a ka hre chiah tawh lo tih mai mai thin te hi chin lo a tha. Hriat loh chuan, ka hre tawh lo tih mai a tha in ka hria.
Tawng: a bikin tunlai tleirawl leh rawlthar te hi thian zaho a an awm chuan an ri chel chul a, an inentir a thil han zawh erawh chuan hriat theih mang loh a tawng leh hawl ral mai mai an ching hle. Ka lo chik ve deuh a, mawngtam thep kekawr zuih tit tet ha mipa leh hmeichhe make up hmang nasa zingah a hluar lehzual. I fate leh unauten chutiang chu an chin chuan i lo zilh dawn nia. Inentir na mai lo; interview, puipunna leh mimal bil bik a chanvo an neih ve na ah te an ching dawklak a, an personality thlenga hnuk hniam thei ‘zia’ a ni tlat a ni. Thanglai an ni a, puitlin lam kawng an zawhnaah a hun leh hmun mil a tawngkam fiah, mawi leh zangkhai hman hi an zir a ngai a, tul pawh a tul bawk a ni.
Thil vawn that: Kan natna vang a kan inentir tawhna leh test chi hrang hrang result vawn that hi kan ngai pawimawh tawk lo hle ni in a lang. Hrilh mawlh mawlh chung pawh hian kan theihnghilh lui thin emawni tih tur hian ching dawklak kan awm tlat thin. Heti lam kawngah hian hnamdang kan tluk lo tlat thin. Medical records hi document pawimawh tak a ni a, vawnthat khiau thin tur a ni. Sorkar hospital angah te chuan doctor ngai hlir khan an lo en thei tawh thin lova, a lo en hnuhnawng zawk tu tan khan thil zawh vak ngai lovin record/lehkha hmasa en khan thil tamtak a chiang sa mai thin. Damdawi huat zawng te, ngeih loh te leh natna kalphung; a ziaawm nge a zual zel tih te pawh hriat mai a awl thin. Lehkha hlui keng si lo, ‘eng damdawite nge i ei tawh a?’ han tih a sawi thei bawk si lo te hi kan kat nuk thin. A ngeih loh damdawi chawh nawn leh mai te kha a awm thei, doctor thiamlo nih mai kha a awl viau dawn a ni. Chuvang chuan tangkai thei tur a kan ngaih ang chi kan natna in a kaihhnawih lehkha an chi hi chu in pawm bawr luk mai pawh a pawi reng reng lo.
Check up: ennawn leh tur a koh hi chhan nei a tih a ni thin. Mi tamtakin kan ngai pawimawh lo a, kan tuar phah zek thin. ‘Ka zia ta deuh a’, ‘Kan thenawm ten mo an nei a’, tih avang ten kan inentir leh hun kan bawhpelh duai duai thin. Natna benvawn leh enkawlzui ngai ah te phei chuan pawi thui thei tak a ni tih hria ila check up hun hi ngai pawimawh thin ila a duhawm hle a ni.
Thuawihna: hei hi a pawimawh a, nun kawng dangah pawh sawi nawn fo ngai lo khawp a hriat sa a ni. Damdawi ei lamah chuan thu kan awih viau thin. Inenkawlna dang, tih tur leh tih loh tur lamah hian kan taima tawk lo fo. Khup exer, zing leh tlai a vawi 50 tal ti tur a tih pawhin vawi 20-25 bak te kan ti peih lo va, thla khat tih chu sawi loh kar khat pawh kan peih ngut lo thin. Pathian pawhin mahni intanpui te chu a pui thin kan tih ang hian, taima leh thuawih takin kan tan a tha turah chuan beih fan fan lamah ram i tang thin ang u.
Thildang sawi tur tamtak a awm ang. Kan ngaihdan pawh a inang vek kher lo ang. Ka thil vei thenkhat ka han thai lang ve mai a ni. I hriselna vawnthat kawngah khan nang eng ang mi nge i nih a, i nih zel dawn. Tan la a insangmar duh tan hun a la awm e.
Ka lawm e.
...khrum
kei chu ka ngawi reng zel, ka sawi ve thiam ngai lo reng reng,,ka pan thin daktawr-te chu Ran Daktawr ang maiah ka chhuah thin,,,
ReplyDeleteA khai a, chuti chu en i nawm phian dawn chu a. I dam tha in i hrisel vek vawk ah ngaih mai tur a nih chu.
ReplyDeleteKa blogah i lo leng lut a i ti lawmawm e. Lo lut fo thin dawn nia.
...khrum
I thuziak hi a va thain a va hlu tak em. Mipui hian tihtur kan nei. Kan inthlahdah thin a ni. A tawpah doctor kan dem leh si. Inentirna hlui dahthat te hi a tangkai, kan peih si lo, mahni hriselna lo record that phei hi chu kan ti ngai lo hrim hrim. Damdawi a hun taka kan ei thin loh vang te, tlema kan dam deuhva a lana damdawi kan thlah mai te hi a pawi, resistant variety of pathogen siam chhuaktu pawimawh tak a ni thei.
ReplyDeleteHotupa, i va'n ziak tha em ve aw!! Kan nu(ka nupui) hian a inentir dawn chuan a sawi dan tur a ziak chhuak hmasa thin a; a peih loh tum chuan a point-in min ziahtir mai a, sawi theihnghilh a nei ve ngai lo va; a chuang a liam a sawi lo khawp mai tin hamhaih vanga buai a awm lo nge nge-insawithei...
ReplyDeletePost tha tak a ni e.a vai khian
Kan hotute, e, in ti lawmawm thin mang e. Tlawmngaiin ka post te in lo chhiar thin a.
ReplyDelete@Caribou: Nia, tunah chuan antibiotic resistance hi hospital lianah chuan problem liantham tak a tling tlat tawh. Damlote dem tur an nih lai in, antibiotic policy kan neih that loh vang te pawh a ni ve thei ang. Tan kan lak tlan angai khawp mai.
@Rp Pc: Ziak tha lul lo ve. In nu chu nufel tak a nih chu, a entawntlak hle mai, lo chhawm nung zel rawh se. Ti kha chuan a inentir pawh in ama lamah na na na chuan lungawi takin a haw thin ngei dawn chu. Midangte pawhin a nachang hria se a that khi maw le, ka damlote ka lo hrilh thin dawn nia, thil tha hi chu thehdarh thin mai tur niin ka hria. In chhungin lo dam zel rawh u.
Ka lawm e.
...khrum
A thain a pawimawh hle mai. Zau zawka chhuah chi a nih hi. A mipui nawlpui hian kan taksa hriselna lampang hi kan ngaihthah a, 'a dam leh mai ang' tiin doctor pan ka hreh tlat thin hi a tha lo khawp mai. Zir tur ngah ber ka ni zawk e!
ReplyDeleteKu TS i ti lawmawm e. Nia kan ngaih hi a sam thin lutuk a, a pawi thui thei fo mai. Hmasawnna tur kan la ngah hle a ni.
ReplyDelete...khrum
E khai...i va han ziak chiang in a va han tha teh lul em...!!! Kei ngei pawhin zir tur ka chhar thar ta teuh mai. "Engtik atanga intan tawh nge?" an han tih a, phun liam tak mai mai hi ka nei nual ania...!!!
ReplyDeleteHotupa bms, ka blogah i rawn lenga ka lawm e. I lo leng fo dawn nia. Thil tha te i chharchhuak mial anih chuan 'semdarh chu punna' tih kha hre zel in awm niang.
ReplyDeleteKa lawm e.
...khrum